Что-то соцсети полюбили вытаскивать на свет божий события из наших новостных лет годичной, а то и двухлетней давности. То ли намекают, что ленту пора почистить, то ли что время летит пулей. Но иногда вытянут такое, что не грех и снова подарить друзьям, нажав «поделиться». Вот и velcom искушает: не успели в прошлом году сесть за рояль на площади в центре Минска? Ловите шанс в этом! Читать далее А слабо – на рояле на площади?
В последний день июня у столичной ратуши стартовал новый проект – «Свободный музей: городские легенды», который познакомит минчан и гостей столицы с двадцатью знаменитыми людьми Беларуси. Читать далее Свободный – это значит…
Візітка: 31 мая Сяргей Балянок нарадзіўся ў 1954 годзе ў Кіеве. Скончыў Украiнскi паліграфічны інстытут iмя Iвана Фёдарава ў 1980 годзе. Член Беларускага саюза мастакоў з 1988 па 2003 г. З 1980 па 1998 год працаваў мастацкім рэдактарам выдавецтва “Універсітэцкае”, з 1989-га па 1992-і – галоўны мастацкі рэдактар выдавецтва “Эрыдан”, у 1993-м – выдавецтва “Беларусь”, потым – дырэктар выдавецтва «Balenok & Co». З 1995-га – вольны мастак.
Удзельнічае ў выстаўках з 1976 года (на яго рахунку 19 персанальных выставак). Творы знаходзяцца ў калекцыях мастацкіх музеяў гарадоў Вінтэртур, Рыміні, Браунсвік, Эйндховен, Дзьёр, Кракаў, Полацк, Мінск, а таксама ў прыватных калекцыях у Германіі, Швейцарыі, Галандыі, Ірландыі, Швецыі, Францыі, Чэхіі, Канады, ЗША, Ізраіля, Турцыі, Кітая і Расіі.
Відаць, няма такога аматара фантастыкі, які б не быў знаёмы з творчасцю Сяргея Балянка – прыгадаць толькі вокладку да кнігі Курта Вонегута “Колыбель для кошки”, што ўбачыла свет у 1980-я гады тыражом 340 тысяч асобнікаў. Ці вокладку зборніка фантастыкі “Крылья ночи”. Калі бачыш яго насычаныя яркімі колерамі карціны алеем, што проста выпраменьваюць сонечнае цяпло, і вытанчаныя афорты, адразу цяжка ўявіць, што творы належаць аднаму аўтару. З аднаго боку – суцэльны пазітыў, з другога – змрочны настрой. А подпісы пад імі – таксама творы: “Обрывок дождя”, “Давненько заскочил на пять минут, но Ваш кофе на том столике и давайте будем разговаривать, пожалуйста”, “Среди опадающих птиц”, “Завтра, это там… где вчера”. (Подпісы патрабуюць намаганняў, іншым часам народжанаму твору даводзіцца доўга іх чакаць.) Паступова прыходзіць разуменне мастацкага свету, у якім чаргуюцца дзень і ноч. Ён вялікі жыццялюб і ўдумлівы філосаф. І адразу папярэджвае: “Я не адлюстроўваю навакольны свет – толькі свае асабістыя пачуцці, уражанне ад гэтага свету. І не “ствараю Мастацтва” – проста малюю”.
Асабіста мне падабаецца разам з героямі яго афортаў блукаць па вулачках старога горада, дзе час – мяжа вечара і ночы, ночы і раніцы. І ўжо не адрозніваеш явы ад вымыслаў, і адзіная ісціна – кубак кавы, што, па словах Талейрана, павінна быць “гарачай як пекла, чорнай як чорт, чыстай як анёл і салодкай як каханне”. Герой афорта Балянка “Мой столик” лунае над старым горадам з кубкам такога напою разам са столікам – шахматным, але круглай формы…
Ён нарадзіўся ў прадмесці Кіева. Праз два гады бацькі скончылі аспірантуру і былі накіраваны працаваць ва Львоў.
“Львоў, лічыце, мой родны горад. Ашаламляльны з пункту гледжання архітэктуры. І калі істота, мозг якой схільны да ўспрымання, патрапляе ў такое атачэнне, прыгажосць не можа не ўплываць на падсвядомасць са дня ў дзень.
У дзяцінстве маляваў, таксама, як і ўсе дзеці. Дзеці спрэс таленавітыя, з узростам гэта, праўда, у большасці праходзіць. Таму што клопаты і вялікія затраты. А вось у некаторых застаецца на ўсё жыццё”.
Ці паўплывалі бацькі на яго выбар? “Яны не мастакі – дзякуй Богу, не. Бацька – філосаф, маці – філолаг, – расказвае Сяргей Уладзіміравіч. – І дзеці ў мяне не мастакі, і жонка, але ўсе разбіраюцца ў мастацтве”. На пытанне, як жыць майстру, калі ўсе побач абазнаныя ў такой тонкай і далікатнай справе, адказвае: “Вельмі добра. Іншым часам я нават раюся з імі. Так што гэта вельмі зручна. А я адэкватны чалавек і да парад прыслухоўваюся. У пэўнай ступені мне вельмі пашанцавала”.
“Мастак – гэта не прафесія, гэта стан душы. Можна не маляваць увогуле, але быць мастаком. Гэта не я прыдумаў, а толькі паўтараю, людзі забываюць такія простыя рэчы. У іх багатая фантазія. Насамрэч людзям падуладна ўсё – і музыка, і мастацтва, і літаратура. Але ёсць унікумы, якім трэба не толькі сэрцам адчуваць, але і запісаць гэтыя ноткі, пакінуць на паперы словы, намаляваць убачаныя вобразы. А астатнія, каму не трэба, потым глядзяць – “а я ж таксама гэтак думаю”. А ён узяў яшчэ і зрабіў. Карацей, з тысяч тых, хто ўяўляе, адзінкам трэба зрабіць.
Калі ў табе сядзіць талент, гэта безліч праблем. І ў сувязі з яго рэалізацыяй – патрэбны грошы на паперу, на метал, на фарбы, на ўсе расходныя матэрыялы. Ці табе гэтыя грошы нехта дасць, ці ты павінен працаваць грузчыкам, каб іх зарабіць. І пасля не менш – работу купяць ці не купяць, ацэняць ці не ацэняць, на выстаўку трапіш ці не трапіш, галерэя возьме ці не возьме. А як людзі да твайго твору паставяцца”…
Нехта ўсведамляе, што мастацтва для яго – Наканаванне, перад тым, як выбраць прафесію, хтосьці – у студэнцкія гады. Сяргей Балянок мастацтва як Наканаванне адчуў “гадоў у трыццаць. Хаця маляваў заўсёды, нават браў прыватныя ўрокі перад паступленнем у інстытут – набіваў руку. Па малюнку настаўнікамі былі Уладзімір Міхайлавіч Рудэнка і Ігар, не нашмат старэйшы за мяне. (Да інстытута я год працаваў на будоўлі, два гады служыў у арміі, потым – у канторы дробным чыноўнікам. Паступаў, лічыце, дарослым мужчынам.) На аддзяленні кніжнай графікі і былі ацэнены мае першыя работы. Вобразна кажучы, паляпалі па плячы, канстатавалі наяўнасць таленту і пажадалі ўдачы, а далей рабі што хочаш”.
Атрымаў вольны дыплом і прыехаў у Мінск. “Ва Львове ўсяго два выдавецтвы, вакансій не было. А ў Мінску я праходзіў практыку ў выдавецтве “Народная асвета”, і тут у мяне жыла цётка, так што першы час было дзе спыніцца. У Мінску былі і выпускнікі са Львова. Так супала, што вызвалілася вакансія ў выдавецтве “Універсітэцкае” – і я аказаўся ў гэты час побач. Ажаніўся. Працаваў старшым мастацкім рэдактарам. Дарос нават да загадчыка мастацка-тэхнічнай рэдакцыі выдавецтва “Беларусь”. Атрымаць заказ на аздабленне мастацкай літаратуры было праблематычна –жадаючых шмат, і перавага аддавалася членам Беларускага саюза мастакоў. Але пару разоў удалося. Жуль Верн, Курт Вонегут…
Жонка не толькі была “правакатарам” таго, што я пачаў займацца афортам, але і падтрымала істотна”, – прыгадвае Сяргей Уладзіміравіч і жартуе: “Дарэчы, Ван Гог пачаў маляваць таксама ў трыццаць гадоў. Калі ў чалавеку ёсць талент, ён рана ці позна выявіцца звонку і возьме сваё”.
Да пераломнага 1985-га, як сам кажа, “плыў па волі лёсу, як вецер падзьмуў. У мяне прыроджанае адчуванне кампазіцыі. З пункту гледжання рамяства гэтага дастаткова, каб пабудаваць макет па тэксце, размеркаваць малюнкі на старонцы. У савецкі час было так: калі ў тэксце напісана “Іван Іванавіч есць каўбасу”, ілюстратар павінен быў выдаць на малюнку мужчыну, што есць каўбасу. Яшчэ ў выцягнутых на каленцах трыко, і пляшка гарэлкі з кішэні вытыркаецца. Праблемы з гэтым ні ў кога не было. Ва ўсіх выкладчыкі былі добрыя і добра вучылі капіраваць рэчаіснасць”.
А ў 1985-м з мяне “папёр” станкавіст, той самы прыхаваны талент, які сказаў мне: “Праца працай, а мастацтва мастацтвам. “Афармілаўкай” займайся ўдзень, а вечар і ноч – будзь ласкавы…” Трэба аддаць належнае жонцы: калі робіш афорт, ручную друкарскую форму на метале, у хаце – пары кіслаты, насамрэч не так прыгожа, як падаецца ў рэшце рэшт – даволі працаёмкі і фізіялагічна непрыемны працэс. Жонка вытрымала ўсе тэхнічныя нязручнасці выканання афортаў на ўласнай кухні.
Так што ў трыццаць гадоў я зрабіў каля 30 прац і стаў дэманстраваць. Спачатку на сценах у калідоры выдавецтваў. На Паркавай магістралі ўсе яны былі ў адным будынку. Начуўся ўсяго рознага, у тым ліку – “ты ўвогуле маляваць не ўмееш”. Яшчэ Пікаса сказаў: “Спачатку навучыся маляваць, а потым рабі як Бог на душу пакладзе”. Пашанцавала выставіцца ў Доме акцёраў з рэстаранчыкам пад кодавай назвай “Мутнае вока” (на першым паверсе была камерная выставачная зала). Многа добрых словаў пачуў ад Уладзіміра Стальмашонка, Алега Сурскага, Аляксандра Дабравольскага. Там прайшлі дзве выстаўкі, пасля ў Палацы прафсаюзаў. Гарбачоўская адліга, 1987–88 гады – тры выстаўкі, малюнкі аказаліся на слыху. Тут да мяне звярнуліся з прапановай аздобіць зборнік “Продаётся планета”. Я даў гатовыя работы – штук 50. Заказчыкі выбралі патрэбнае. “Як фантастыка такое пойдзе”. Гэты жанр даваў пэўную свабоду. Потым Вонегут. Галоўны рэдактар выдавецтва сказала: “Сярожа, асабіста вы нікуды не пойдзеце. Язык ваш – вораг ваш. Нікому нічога не будзем расказваць. Проста паставім перад фактам: гэта на вокладку, гэта на форзац, гэта на тытул”… Бяда ў тым, што нашы людзі, калі нечага не разумеюць, нават думкі не дапушчаюць, што іншым можа і спадабацца. А калі пры гэтым чалавек яшчэ займае пасаду, то ён адразу забараняе. А потым былі “Крылья ночи”. З адной карцінкі, што падыходзіла, зрабіў усё, што было трэба для аздаблення.
Сёння, на жаль, ніхто заказаў не прапануе. “Вокладак на маім рахунку вельмі шмат. Кніг у тыя часы выдавалася досыць, а нават самаму працаздольнаму мастаку ў лепшым выпадку раз на тыдзень-два можна зрабіць прыстойную вокладку. У той час не хапала мастакоў. Сёння ўсё можна зрабіць на камп’ютары куды хутчэй, але таленты скончыліся. І тады было не вельмі добра, і сёння не зусім тое што трэба. Сучасныя вокладкі, за рэдкім выключэннем, – на добрыя тры з плюсам.
Чытаю дасюль. У бацькоў была багатая бібліятэка, мама прыносіла яшчэ кнігі з працы (працавала ў ваенна-палітычным вучылішчы. Нават па тых суровых савецкіх часах яны атрымлівалі ўсю перыёдыку з Масквы, у якой друкавалі непрыемныя для ўлады творы літаратуры). І я таксама чытаў. Чытаў зашмат у параўнанні са сваімі аднагодкамі. Прыгодніцкія раманы накшталт “Оцеола – вождь семинолов”. Мне яшчэ з суседзямі пашанцавала – яны жылі этажом ніжэй, і ў іх была класная бібліятэка прыгодніцкай літаратуры.
Дыплом абараняў па “Майстру і Маргарыце”. Нават набраўся нахабства і сказаў на кафедры: аздабляю ці раман Булгакава, ці апавяданні Шукшына, усё астатняе мне нецікава. Мяне падтрымаў тагачасны парторг кафедры Антон Смідовіч. Не ведаю, чаму мне пайшлі насустрач.
З апошняга прачытанага адзначу Уільяма Голдынга, аўтара рамана “Повелитель мух”, зборнік вершаў Леаніда Пятрэнкі. Яго вершы падобныя да прозы Курта Вонегута, графікі Сяргея Балянка і музыкі “Энігмы” – такой рэлаксуючай. Мы адчуваем сходна, але адным наканавана маляваць, другім ствараць музыку, іншым складаць словы, і ўсё гэта адначасова выражае змест”.
Вольга ПАЎЛЮЧЭНКА
“Літаратура і мастацтва”, № 11(4657) 16 сакавіка 2012 года, с. 16
Да… Времечко… Просто так денег на больных детей никто не даст. Нет, может, кто и дал бы, так у него самого их нет. А вот чашку кофе со знаменитостью купить задорого да ещё чувствовать себя благородным героем — деньги же уйдут на благотворительность, это совсем другое дело. Помещаю нижеследующую информацию международного фонда «Идея» в свой блог — с огромной надеждой, что детям что-нибудь да перепадёт. Читать далее Купи звезду, ну пожалуйста…
И хотя этим летом я в Китай не собираюсь, информация о снижении цен на роуминг не может меня не порадовать – наконец-то наши предприниматели научились считать. То есть не ставить целью обслужить несколько богатых клиентов и жить припеваючи, а сделать услугу доступной огромному количеству людей, получить ту же прибыль и жить припеваючи, несмотря на колебания экономической ситуации. Читать далее Обыкновенная математика
Візітка: Валянцін Губараў нарадзіўся ў 1948 годзе ў г. Горкім (сённяшнім Ніжнім Ноўгарадзе). Скончыў Маскоўскі паліграфічны інстытут. Член Беларускага союза мастакоў з 1972 года. З 1991 года ўдзельнічае ў выстаўках. Яго творы знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі, музеі “Zimmerly Art Museum” (ЗША), галерэях і прыватных зборах Расіі, ЗША, Англіі, Японіі, Іспаніі, Ізраіля, Германіі, Францыі, Аўстрыі, Бельгіі, Польшчы і Турцыі. Читать далее Валянцін Губараў: “Не прэтэндую на тое, каб усім падабацца”
Персанальныя выстаўкі вядомага графіка і жывапісца Сяргея Балянка збіраюць вялікую колькасць наведвальнікаў. Читать далее Размова з таварышам патэцыяльным пакупніком пра мастацтва
Февраль, достать чернил и – сказать в очередной раз «Велкому» спасибо: 16 февраля объявлены победители объявленного им конкурса на лучший буктрейлер. Читать далее Кино плюс книга равняется…
Даже не верится, что еще двадцать лет назад за ответ на вопрос: «Куда ты на ночь глядя?» – «В музей» можно было и по шее схлопотать. Теперь Ночь музеев заняла полноправное место в календаре минских знаменательных событий. Но скоро в список ответов можно будет добавить: «В библиотеку!» Читать далее Новое лакомство в ночном меню культурной столицы
Не знаю, как у вас обстоят дела с начинающейся за полтора месяца до Нового года подготовкой к событию, а у меня стойкое ощущение, что праздник из души украли. Ну нельзя глубоко вдохнуть от ощущения чуда – и не выдыхать так долго. Праздник хорош к празднику. А блаженное состояние счастья от новогодней символики я ощутила, только лишь окунувшись в пестрое разнообразие декабрьского «Млына». Читать далее Рукотворная магия «Млына 2015»